Podstawy prawne

§ 97.1. Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz pomieszczenia, w których istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny być wyposażone w:
1) urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach;

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

2) przestrzeniach zagrożonych wybuchem — należy przez to rozumieć przestrzenie, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa w ilościach wymagających podjęcia specjalnych środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy;

4) substancjach palnych — należy przez to rozumieć substancje i mieszaniny mogące tworzyć atmosferę wybuchową, chyba że badanie ich właściwości wykazało, że przy zmieszaniu z powietrzem nie mogą samoczynnie przyczyniać się do rozprzestrzeniania wybuchu;
5) atmosferze wybuchowej — należy przez to rozumieć mieszaninę z powietrzem w warunkach atmosferycznych, substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów, w której po wystąpieniu zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę;

§ 4.1 Aby zapobiegać wybuchom i zapewnić ochronę przed ich skutkami, pracodawca powinien stosować odpowiednie do rodzaju działalności, techniczne lub organizacyjne środki ochronne. Określając środki ochronne, należy zapewnić realizację następujących celów w podanej kolejności:
1) zapobieganie tworzeniu się atmosfery wybuchowej;
2) zapobieganie wystąpieniu zapłonu atmosfery wybuchowej;

§ 10.2. Jeżeli atmosfera wybuchowa zawiera różne rodzaje palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, stosuje się środki ochronne odpowiadające największemu potencjalnemu zagrożeniu.

§ 12. 1. Pracodawca powinien podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, że miejsca pracy, urządzenia oraz elementy łączące, dostępne osobom pracującym zostały zaprojektowane, wykonane, połączone i zainstalowane, a także są utrzymywane i działają w sposób minimalizujący zagrożenie wybuchem.
2. Środki, o których mowa w ust. 1, powinny zapobiegać wybuchowi, a w razie jego wystąpienia, utrzymywać go pod kontrolą i minimalizować jego rozprzestrzenianie się w miejscu pracy lub w urządzeniach, a także minimalizować jego skutki dla osób pracujących.
3. Jeżeli wystąpi taka konieczność, pracodawca powinien zapewnić, aby osoby pracujące zostały ostrzeżone za pomocą optycznych lub dźwiękowych sygnałów alarmowych, tak aby mogły opuścić przestrzeń zagrożoną przed zaistnieniem warunków powodujących wybuch.

§ 1. 1. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 2. Wartości, o których mowa w § 1 ust. 1, określają najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, ustalone jako:
1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) — wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;
2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) — wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;
3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) — wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

§ 5. W przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla którego została ustalona wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego (NDSP), określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy, pracodawca wykonuje we własnym zakresie pomiary ciągłe stężenia tego czynnika za pomocą urządzeń lub z uwzględnieniem procedur spełniających wymagania określone w Polskiej Normie3).

3)PN-EN 482 lub normie ją zastępującej.

Wykrywane media

Medium:
związki organiczne §
Zagrożenie:
gaz toksyczny (w wysokich stężeniach wybuchowy)

Lokalizacja detektorów

  1. Dolna krawędź detektora ok. 30 cm nad poziomem posadzki.
  2. W miejscu niezagrożonym bezpośrednim wpływem pary wodnej, płynów.
  3. Z dala od otworów wentylacji nawiewnej, otworów okiennych i drzwiowych.

Standardowe konfiguracje systemów detekcji gazów

Przykład 1
Topologia systemu
Gwiazda
Napięcie zasilania modułu sterującego
230V~
Moduł sterujący
MD-4
Maksymalna ilość detektorów gazu
4
Awaryjne podtrzymanie zasilania

Typ urządzenia: DEX/F — Progowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych, tlenu (O2) lub czynników chłodniczych o budowie przeciwwybuchowej (ATEX)
Typ urządzenia: MD-1, MD-2, MD-4 — Progowe moduły sterujące do kontroli i zasilania od 1 do 2/4 progowych detektorów gazów typu DEX/F, DEX/A, DG/F lub DG.EN
Typ urządzenia: SL-32 — Sygnalizatory optyczno-akustyczne do dźwiękowej i wizualnej prezentacji stanów alarmowych, pojawiających się na wyjściach alarmowych
Typ urządzenia: SW-20 — Urządzenia zapewniające rozłączenie obu żył przewodu sieciowego 230V~
Przykład 2
Topologia systemu
Magistrala
Napięcie zasilania modułu sterującego
24V=
Moduł sterujący
MDD-256/T
Maksymalna ilość detektorów gazu
224
Awaryjne podtrzymanie zasilania

Typ urządzenia: DEX/F — Progowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych, tlenu (O2) lub czynników chłodniczych o budowie przeciwwybuchowej (ATEX)
Typ urządzenia: MDD-1x/T — Adresowalne moduły wykonawcze do przyłączania jednego detektora typu DEX/F, DG/F, DG.EN lub DEX/A, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: MDD-256/T — Podstawowe, adresowalne moduły sterujące do nadzoru Cyfrowego Systemu Detekcji Gazów, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: MDD-L32/T — Adresowalne moduły wykonawcze do wizualizacji stanu 32 detektorów, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: SL-32 — Sygnalizatory optyczno-akustyczne do dźwiękowej i wizualnej prezentacji stanów alarmowych, pojawiających się na wyjściach alarmowych
Typ urządzenia: PS — Zasilacze z awaryjnym podtrzymaniem napięcia
Typ urządzenia: AKU — Akumulatory 12V= przeznaczone do podtrzymywania napięcia w zasilaczach typu PS lub PU/TB
Typ urządzenia: MDD-CV/T — Konwerter sygnałów cyfrowych umożliwia połączenie dowolnego komputera PC/laptopa z portem RS-485 modułu nadzorczego typu MDD-256/T
Typ urządzenia: SW-20 — Urządzenia zapewniające rozłączenie obu żył przewodu sieciowego 230V~
Rozdzielnie modułowe RZ+
Rozdzielnie modułowe z szynami TS35, wyposażone i okablowane wg życzenia Klienta (gotowe do montażu)

Podstawy prawne

§ 97.1. Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz pomieszczenia, w których istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny być wyposażone w:
1) urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach;

Rozdział 1
Przepisy ogólne

§ 10. 1. Prace konserwacyjne i naprawcze instalacji do produkcji gazów i napełniania zbiorników gazami powinny być prowadzone zgodnie ze stanowiskową instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy opracowaną przez przedsiębiorcę.

4. Dopuszcza się prowadzenie prac, o których mowa w ust. 1, gdy stężenie tlenu w powietrzu nie jest mniejsze niż 18 % i nie przekracza 22,5 % objętości.
5. Pracownicy zatrudnieni przy pracach konserwacyjnych i naprawczych instalacji do produkcji gazów utleniających i napełniania zbiorników tymi gazami powinni być wyposażeni w niezatłuszczoną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

Rozdział 2
Gazy palne i toksyczne

§ 34. 1. Instalacje napełniania chlorem, fosforowodorem, siarkowodorem, fosgenem, fluorem i cyjanowodorem powinny być usytuowane w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie do tego celu, wyposażonych w samoczynne urządzenia do wykrywania gazów, ostrzegania i alarmowania przed niebezpiecznymi stężeniami tych gazów.
2. Urządzenia do wykrywania gazów, o których mowa w ust. 1, powinny znajdować się przy przyłączach do napełniania i być połączone z instalacją napełniania oraz wentylacją awaryjną w sposób umożliwiający automatyczne obniżenie stężenia gazów w przypadku przekroczenia wartości stężeń dopuszczalnych.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

2) przestrzeniach zagrożonych wybuchem — należy przez to rozumieć przestrzenie, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa w ilościach wymagających podjęcia specjalnych środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy;

4) substancjach palnych — należy przez to rozumieć substancje i mieszaniny mogące tworzyć atmosferę wybuchową, chyba że badanie ich właściwości wykazało, że przy zmieszaniu z powietrzem nie mogą samoczynnie przyczyniać się do rozprzestrzeniania wybuchu;
5) atmosferze wybuchowej — należy przez to rozumieć mieszaninę z powietrzem w warunkach atmosferycznych, substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów, w której po wystąpieniu zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę;

§ 4.1 Aby zapobiegać wybuchom i zapewnić ochronę przed ich skutkami, pracodawca powinien stosować odpowiednie do rodzaju działalności, techniczne lub organizacyjne środki ochronne. Określając środki ochronne, należy zapewnić realizację następujących celów w podanej kolejności:
1) zapobieganie tworzeniu się atmosfery wybuchowej;
2) zapobieganie wystąpieniu zapłonu atmosfery wybuchowej;

§ 10.2. Jeżeli atmosfera wybuchowa zawiera różne rodzaje palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, stosuje się środki ochronne odpowiadające największemu potencjalnemu zagrożeniu.

§ 12. 1. Pracodawca powinien podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, że miejsca pracy, urządzenia oraz elementy łączące, dostępne osobom pracującym zostały zaprojektowane, wykonane, połączone i zainstalowane, a także są utrzymywane i działają w sposób minimalizujący zagrożenie wybuchem.
2. Środki, o których mowa w ust. 1, powinny zapobiegać wybuchowi, a w razie jego wystąpienia, utrzymywać go pod kontrolą i minimalizować jego rozprzestrzenianie się w miejscu pracy lub w urządzeniach, a także minimalizować jego skutki dla osób pracujących.
3. Jeżeli wystąpi taka konieczność, pracodawca powinien zapewnić, aby osoby pracujące zostały ostrzeżone za pomocą optycznych lub dźwiękowych sygnałów alarmowych, tak aby mogły opuścić przestrzeń zagrożoną przed zaistnieniem warunków powodujących wybuch.

§ 1. 1. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 2. Wartości, o których mowa w § 1 ust. 1, określają najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, ustalone jako:
1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) — wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;
2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) — wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;
3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) — wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

§ 5. W przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla którego została ustalona wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego (NDSP), określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy, pracodawca wykonuje we własnym zakresie pomiary ciągłe stężenia tego czynnika za pomocą urządzeń lub z uwzględnieniem procedur spełniających wymagania określone w Polskiej Normie3).

3)PN-EN 482 lub normie ją zastępującej.

Wykrywane media

Medium:
tlen ↑ (O2) §
Zagrożenie:
natlenienie / ryzyko zapłonu
Gęstość względem powietrza:
1,11
Medium:
tlen ↓ (O2) §
Zagrożenie:
niedotlenienie
Gęstość względem powietrza:
1,11
Medium:
gazy toksyczne §
Medium:
gazy wybuchowe §

Lokalizacja detektorów

  1. Dla gazów cięższych od powietrza: dolna krawędź detektora ok. 30 cm nad poziomem posadzki. Z dala od otworów wentylacji nawiewnej, otworów okiennych i drzwiowych.
  2. Dla gazów lżejszych od powietrza: dolna krawędź detektora ok. 30 cm od krawędzi stropu. Z dala od otworów wentylacji nawiewnej, otworów okiennych i drzwiowych.

Standardowe konfiguracje systemów detekcji gazów

Przykład 1
Topologia systemu
Gwiazda
Napięcie zasilania modułu sterującego
24V=
Moduł sterujący
MDP-8.A24/M
Maksymalna ilość detektorów gazu
8
Awaryjne podtrzymanie zasilania

Typ urządzenia: MDP-4, MDP-8, MDP-16 — Pomiarowe moduły sterujące do kontroli i zasilania od 1 do 4/8/16 pomiarowych detektorów gazów typu DEX/P, DG/P lub progowych detektorów gazów typu DEX/F, DEX/A, DG/F, DG.EN
Typ urządzenia: SL-32 — Sygnalizatory optyczno-akustyczne do dźwiękowej i wizualnej prezentacji stanów alarmowych, pojawiających się na wyjściach alarmowych
Typ urządzenia: PS — Zasilacze z awaryjnym podtrzymaniem napięcia
Typ urządzenia: AKU — Akumulatory 12V= przeznaczone do podtrzymywania napięcia w zasilaczach typu PS lub PU/TB
Typ urządzenia: GSM — Urządzenia przeznaczone do zdalnego nadzoru stanu systemu detekcji gazów
Typ urządzenia: K-8P, K-16P — Koncentratory okablowania (urządzenia wymagane) do modułów sterujących MDP-8, MDP-16
Typ urządzenia: SW-20 — Urządzenia zapewniające rozłączenie obu żył przewodu sieciowego 230V~
DEX/P Ex
Pomiarowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych i tlenu (O2) o budowie przeciwwybuchowej (ATEX)
DG/P
Pomiarowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych, tlenu (O2) lub czynników chłodniczych o budowie bryzgoszczelnej
Przykład 2
Topologia systemu
Magistrala
Napięcie zasilania modułu sterującego
24V=
Moduł sterujący
MDD-256/T
Maksymalna ilość detektorów gazu
224
Awaryjne podtrzymanie zasilania

Typ urządzenia: MDD-1x/T — Adresowalne moduły wykonawcze do przyłączania jednego detektora typu DEX/F, DG/F, DG.EN lub DEX/A, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: MDD-256/T — Podstawowe, adresowalne moduły sterujące do nadzoru Cyfrowego Systemu Detekcji Gazów, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: MDD-L32/T — Adresowalne moduły wykonawcze do wizualizacji stanu 32 detektorów, montaż na szynie TS35
Typ urządzenia: SL-32 — Sygnalizatory optyczno-akustyczne do dźwiękowej i wizualnej prezentacji stanów alarmowych, pojawiających się na wyjściach alarmowych
Typ urządzenia: PS — Zasilacze z awaryjnym podtrzymaniem napięcia
Typ urządzenia: AKU — Akumulatory 12V= przeznaczone do podtrzymywania napięcia w zasilaczach typu PS lub PU/TB
Typ urządzenia: MDD-CV/T — Konwerter sygnałów cyfrowych umożliwia połączenie dowolnego komputera PC/laptopa z portem RS-485 modułu nadzorczego typu MDD-256/T
Typ urządzenia: SW-20 — Urządzenia zapewniające rozłączenie obu żył przewodu sieciowego 230V~
DEX/P Ex
Pomiarowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych i tlenu (O2) o budowie przeciwwybuchowej (ATEX)
DG-P/M RS-485
Pomiarowe detektory gazów toksycznych, wybuchowych, tlenu (O2) lub czynników chłodniczych o budowie bryzgoszczelnej (wyposażone w magistralę RS-485)
Rozdzielnie modułowe RZ+
Rozdzielnie modułowe z szynami TS35, wyposażone i okablowane wg życzenia Klienta (gotowe do montażu)