Aktywny System Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej® (ASBIG®)
Urzadzenie sygnalizacyjno-odcinające dopływ gazu
Aktywny System Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej® (ASBIG®) typu GX był pierwszym polskim, a obecnie jest podstawowym, najpopularniejszym, najbardziej masowo produkowanym oraz najskuteczniejszym układem wykrywania i odcinania gazu stosowanym w kotłowniach. Doświadczenia zdobyte w ciągu przeszło 30 lat produkcji systemu pozwoliły na jego udoskonalenie i dopasowanie do wymogów aktualnie obowiązujących przepisów prawa.
Nową perspektywę rozwojową dla systemu GX jako systemu sygnalizacyjno-odcinającego otworzyło Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 ze zm.).
Rozporządzenie to, będąc wynikiem wielu analiz, między innymi analizy stanu bezpieczeństwa eksploatacji paliw gazowych w budynkach, ustala warunki, jakim powinny odpowiadać instalacje gazowe. Ustawodawca nakłada obowiązek stosowania systemów sygnalizacyjno-odcinających dopływ gazu do pomieszczeń w których łączna nominalna moc cieplna zainstalowanych urządzeń gazowych jest większa niż 60 kW. Rozporządzenie określa także umiejscowienie zaworów odcinających (na zewnątrz budynku) i sygnalizacji alarmowej.
Podstawową cechą, która zadecydowała o upowszechnieniu się systemu GX, jest aktywne oddziaływanie na instalację gazową poprzez zawór odcinający. Gwarantuje to pełne bezpieczeństwo eksploatacji instalacji przy nieobecności osób nadzoru.
Funkcje realizowane przez system GX:
- wykrycie podwyższonego stężenia gazu (przekroczenie poziomu ostrzegawczego) uruchomi ostrzegawczy sygnał optyczny oraz sygnał sterujący urządzeniami zewnętrznymi;
- wykrycie wysokiego stężenia gazu (przekroczenie poziomu alarmowego) zamknie zawór odcinający dopływ gazu do instalacji oraz uruchomi sygnał akustyczny, optyczny i sygnał sterujący urządzeniami zewnętrznymi (np. stycznikiem odłączającym zasilanie instalacji elektrycznych w zagrożonych pomieszczeniach).
Wszechstronność tego systemu pozwala na zastosowanie go:
- w dużych, miejskich i przemysłowych kotłowniach gazowych,
- w budynkach użyteczności publicznej (kina, teatry, szkoły),
- w kotłowniach osiedlowych,
- w domowych instalacjach gazowych.
Aktywny System Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej® przez wiele lat o krok wyprzedzał polskie prawodawstwo w zakresie bezpieczeństwa pożarowego i zagrożenia wybuchem w kotłowniach gazowych. Obecnie stał się obowiązującym standardem.
Rys. 1. Schemat blokowy Aktywnego Systemu Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej® (ASBIG®) typu GX.
Elementy składowe Aktywnego Systemu Bezpieczeństwa Instalacji Gazowej® typu GX
Podstawowe elementy systemów GX to:
Zawór MAG-3 jest aktywnym elementem systemu GX realizującym ideę zabezpieczania instalacji gazowej. Zawór ten zamykany jest impulsem elektrycznym lub ręcznie. Otwierać zawór można tylko ręcznie, co powoduje wymuszenie świadomej interwencji osób nadzoru. Brak zasilania ciągłego zaworu (napięcie jest podawane tylko w chwili jego zamykania) uniezależnia stan zaworu od obecności napięcia zasilającego – zawór jest odporny na zanik napięcia lub przepięcia w sieci energetycznej. Nie reaguje przypadkowo, a tylko i wyłącznie na wygenerowany sygnał zamykający. Nieporównywalnie lżejszy i mniejszy gabarytowo od zaworów kulowych, może pracować w temperaturze od -30°C (na zewnątrz budynków). Spełnia wymagania Dyrektywy ATEX i można go stosować w strefie zagrożonej wybuchem (oznaczenie Ex h IIB T4). Zawór dostępny jest także w wykonaniu dla biogazu – MAG-3 BIO. Zawory MAG-3 jako najbardziej niezawodne zawory odcinające na rynku zdobyły sobie wiele pochlebnych opinii wśród gazowników.
Detektory gazu wyposażone w obudowę DEX® o konstrukcji przeciwwybuchowej zapewniają bezpieczne wykrywanie wszystkich rodzajów gazów wybuchowych. Posiadają wymienny sensor gazu z dwoma fabrycznie ustawianymi progami alarmowymi. Wymienność sensorów powoduje prostotę obsługi i wieloletnią, tanią eksploatację systemu. Detektory zawsze dostarczane są z indywidualnymi świadectwem wzorcowania. Opracowana w 2001 r. wersja detektora DEX/F o budowie rodzaju osłona ognioszczelna, była pierwszą, polską konstrukcją spełniającą wymogi norm europejskich. Po dostosowaniu do wymogów Dyrektyw UE, w 2004 roku, DEX® uzyskał certyfikat ATEX, wydany przez Główny Instytut Górnictwa, do stosowania w strefach II 2G. Posiada cechę Ex db IIC T4 Gb.
Moduły alarmowe MD-1.Z, MD-2.Z oraz MD-4.Z nadzorują pracą detektorów, sterują pracą zaworu MAG-3 i urządzeniami zewnętrznymi. Posiadają dwa komplety wyjść (dla każdego progu alarmowego): stykowych, umożliwiających połączenie systemu GX z automatyką lub telemetrią oraz wyjść alarmowych 12V= sterujących sygnalizatorami optycznymi i akustycznymi.
Możliwe jest sterowanie wieloma zaworami przy znacznych odległościach zaworów od systemu wykrywania gazu poprzez MD-X.ZWA. Możliwa jest także rozbudowa systemu o kolejne moduły (kaskadowo). Dla wszystkich wersji modułów MD-1.Z, MD-2.Z oraz MD-4.Z możliwy jest zdalny nadzór nad systemem przez modem GSM-M4. Wykorzystując sieć komórkową GSM, modem może informować użytkownika o zagrożeniu w kotłowni, wysyłając wiadomości SMS pod wskazane numery telefonu.
Dużym zainteresowaniem ze strony przemysłowych odbiorców gazu (duże kotłownie przemysłowe) cieszą się niezawodne i relatywnie niedrogie, bezkołnierzowe zawory motylkowe ZM z napędami elektrycznymi o średnicach DN125—DN500. Umożliwiają one zastosowanie automatycznego odcięcia gazu praktycznie w dowolnie dużych kotłowniach gazowych.
W wersji uproszczonej GX stosowane są domowe detektory gazu typu DK-nn będące jednocześnie sterownikiem zaworu odcinającego typu ZB.
